Veilig voeding invriezen – hier moet je op letten

Waarom invriezen? (Een pleidooi voor diepvriesdingen)

Oké, beginnen bij het begin… Door voeding in te vriezen kan je die langer bewaren dan de vervaldatum op de verpakking voorschrijft, zowel bij “ten minste houdbaar tot” als “te gebruiken tot”. Als je merkt dat je een bepaald product niet meer verwerkt krijgt voor de vervaldatum, is invriezen dus een uitstekende manier om je hoeveelheid foodwaste tot het minimum te herleiden. Daarnaast is het ook gewoon mega handig om van een aantal van je favoriete gerechten een extra portie te maken en deze in te vriezen. Zo heb je op momenten dat het leven even te druk is om zelf te koken, toch altijd een hartverwarmende en gezonde maaltijd achter de hand. Ik heb ook altijd een klein assortiment diepvriesgroenten in huis. Die komen altijd van pas op de momenten dat je “niets in huis hebt om te koken”, zoals wanneer je terugkomt van een vakantie bijvoorbeeld of wanneer je de boodschappen iets te lang hebt uitgesteld. Met enkele groenten in de diepvries, heb je een verse voorraadkast waar je dankbaar gebruik van kan maken als de chaos je mealplanning overneemt. 

8 vuistregels voor de bewaartijd

Er zijn dingen die je kan invriezen en er zijn dingen waar je dat niet mee kan. Van alles wat je invriest, stel je de vervaldatum voor een bepaalde tijd uit. Hoe lang je iets kan bewaren, is afhankelijk van het product.

Per productgroep is dit de maatstaf van bewaartijd in de diepvries:

• Groenten: 1 jaar *
• Fruit: 1 jaar
• Vlees: meestal 6 maanden
• Dit is sterk afhankelijk van het soort vlees en kan je best zelf even opzoeken voor het vlees dat jij wil invriezen vb. gebakken vlees: 3 maanden 
• Magere vis (bv kabeljauw): 6 maanden 
• Vette vis (bv zalm): 3 maanden
• Brood: 1 maand
• Peulvruchten (bv kikkererwten, bonen): 3 maanden
• Zelfgemaakte maaltijden/ overschotjes: 3 maanden**

Wat mag je NOOIT invriezen?

Niks is onmogelijk om in te vriezen maar sommige producten zijn na het ontdooien niet meer veilig om te eten. Door jezelf de moeite te besparen om ze in te vriezen, houd je plaats over in je diepvries voor zaken die wel goed gaan zijn én vermijd je het risico op een voedselvergiftiging. De onderstaande lijst is dus zeker een interessante om eens heel grondig door te nemen. 

Gevaarlijk om in te vriezen:

• Voeding die je eerder al ontdooid hebt 

Niet aan te raden (wegens textuurverlies):

• Groenten en fruit die veel water bevatten (zoals komkommer en tomaten)
• Melkproducten (gaan schiften)
• Harde kaassoorten kan je wel invriezen, geraspte kaas lukt ook
• Rauwe aardappelen (bevatten te veel water)
• Gefrituurde voeding (blijft niet meer krokant)
• Emulsies zoals dressings of mayonaise (gaan schiften)
• Gekookte eieren (de eidooier zal uitzetten)
• Rauwe eieren (geklutst of eigeel en eidooier apart) kan je wel invriezen

Invriezen op de juiste manier

De manier waarop je producten invriest is cruciaal om de veiligheid en kwaliteit ervan te garanderen. 

* Groenten moet je eerst blancheren. Dit is ze enkele seconden tot enkele minuten (afhankelijk van de soort) in kokend water doen en ze daarna onmiddellijk afkoelen in ijswater. Blancheren zorgt ervoor dat de enzymen kapot gemaakt worden die verantwoordelijk zijn voor veranderingen in smaak, kleur en textuur van de groenten. Hierdoor blijven de groenten langer goed en treedt er geen smaak- of kleurverlies op.

**Voor zelfgemaakte maaltijden waarvan je een deel wilt invriezen voor een later moment, is het vooral belangrijk deze volledig én zo snel mogelijk te laten afkoelen. Je pot in een bak koud water zetten of op een rooster zodat er lucht onderdoor kan, zijn manieren om het afkoelproces te versnellen. Door je gerecht al meteen in kleinere porties te verdelen, zal het ook sneller afkoelen. De temperatuur moet zo snel mogelijk omlaag gebracht worden, omdat de ontwikkeling van bacteriën dan zo beperkt mogelijk blijft. Tussen 60 à 65°C en 7°C kunnen bacteriën zich optimaal vermenigvuldigen. Boven 60 à 65°C gaan de meeste bacteriën dood. Onder 7°C worden ze inactief en vermeerderen ze zich dus ook niet. De temperatuur in het voedingsmiddel (ook wel kerntemperatuur genoemd) zou idealiter binnen 2 uur onder 10°C moeten zijn omdat er zich anders te veel bacteriën ontwikkelen. 

Organisatie van je diepvries

Label je diepvriesbakjes en -zakjes altijd met de datum waarop je het invriest, wat erin zit en de datum waarop je het ten laatste kunt opeten. Zo zie je bij het openen van je diepvries meteen wat je nog hebt en wat er eerst moet opgegeten worden. 

Ook kan het handig zijn om elke schuif van je diepvries voor te behouden voor een bepaalde productcategorie. Je kan bijvoorbeeld alle overschotten van maaltijden in een schuif steken, de diepvriesgroenten en -fruit in de schuif daaronder en in de laatste schuif alle mealprep bereidingen (zoals bijvoorbeeld de tomatensaus van volgende week). 

Je diepvries onderhouden

Het ideale diepvriesklimaat bedraagt een continue temperatuur van -18°C. 

Door het openen van de deur (ja, er zitten watermoleculen in de lucht) en door middel van de producten die je erin zet (condens), komt er vocht in je diepvriezer. Aangezien de omgevingstemperatuur ver onder het vriespunt van water ligt (0°C), treedt er ijsvorming op. Dit zorgt voor stroefheid in de lades en bovendien ook een hoger energieverbruik. Het ijs heeft namelijk een isolerend effect en zorgt ervoor dat de diepvries harder moet werken om zijn warmte af te geven en in verhouding dus ook meer verbruikt. Een ijslaag van 2 mm zou het energieverbruik al met 10 % verhogen.⁽¹⁾ Daarom is het aangeraden om je diepvries 1 à 2 keer per jaar te ontdooien. 

Zo ontdooi je je diepvries:

1. Maak hiervoor eerst je diepvries leeg. Desnoods kan je koeltassen gebruiken om je voedingsmiddelen een tijdelijk onderkomen te geven. 
2. Om te ontdooien zet je het toestel uit. Daardoor begint de temperatuur vanzelf te stijgen. Een bak warm water kan dit proces versnellen. 
3. Met de lekbak van de vriezer of een kom die je zelf onder de uitloop zet, kan je het water opvangen. De uitloop is een pijpje aan de onderkant in de diepvriezer. Een handdoek in de vriezer leggen kan zeker ook zijn nut hebben. 
4. Eens ontdooid, is dit ook het ideale moment om je vriezer eens te poetsen. Warm water met soda is een goed reinigingsmiddel omdat het een desinfecterende werking heeft. 
5. Uiteraard is het belangrijk om je diepvries daarna volledig af te drogen zodat die daarna met een schone lei terug aan de slag kan. 

Bij een exemplaar met een no frost technologie, is het niet nodig om te ontdooien. Wij hebben onze diepvries zo’n anderhalf jaar en hebben tot heden nog nooit ijs-aan-de-diepvrieswand-waarnemingen kunnen doen. Dat heeft zo zijn voordelen 😉 

Bronnen:

(1) Waarom verbruikt een vriezer met een laag ijs meer energie? (z.d.). Expert.nl. https://www.expert.nl/advies/waarom-vriezer-ontdooien#

Voedingscentrum. (z.d.). Hoelang is eten houdbaar in de diepvries? https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/koken-en-bewaren/hoelang-is-eten-houdbaar-in-de-diepvries.aspx

Marijn. (2024, 15 maart). Hoe ontdooi je een diepvriezer? Coolblue. https://www.coolblue.be/nl/advies/hoe-ontdooi-je-je-diepvriezer.html